در این مقاله سعی داریم اجزای تشکیل دهنده دندان را تشریح کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
دندان‌ها به صورت دو قوس فک پایین و بالا در دهان قرار دارند که به آن‌ها Lower Arch و Upper Arch گفته می‌شود.
البته اصطلاحی که بیشتر رایج است برای قوس بالا Maxillary Arc و برای قوس پایین Mandibular Arch است.
پس به فک بالا که ثابت است ماگزیلا و به فک پایین که تنها عنصر متحرک فکین به شمار می‌آید، ماندیبول گفته می‌شود.
به خطی عمودی فرضی که قوس فکین را به دو بخش مساوی تقسیم بکند، خط وسط یا Midline می‌گویند.
اگر بجای این خط یک سطح را در نظر بگیریم که تمام بدن را به دو نیمه تقسیم کند، به آن پلن ساجیتالی (Mid-Sagittal-Plane) گفته می‌شود.
در این صورت فکین به چهار بخش تقسیم می‌شود که به هر یک از آن‌ها ربع فک یا Quadrant گفته می‌شود.
همچنین می‌توانید دربارۀ آناتومی دندان، عملکرد و بیماری‌های رایج بیشتر بخوانید.
در تصویر بالا ۴ ربع تقسیم بندی شده قابل ملاحظه است. نیمه راست بالا، نیمه چپ بالا، نیمه راست پایین و نیمه چپ پایین.
به عمل جویدن و یا گاز گرفتن مواد غذایی مضغ یا Mastication یا Comminution گفته می‌شود.
به عملی که با حرکت فک پایین و تماس خود با فک بالا باعث جویدن می شود، اکلوژن Occlusion می‌گویند.
همانطور که می‌دانیم به صورت کلی، دندان‌ها از دو قسمت تاج Crown و ریشه Root تشکیل شده‌اند.
در واقع آن چیزی که به عنوان دندان داخل دهان دیده می‌شود، همان تاج دندان است و ریشه قسمتی از دندان است که در زیر لثه (جینجنوا، Ginginva) قرار گرفته و به‌طور طبیعی در دهان دیده نمی‌شود.
ریشه دندان‌ها در فک بالا و پایین توسط استخوانی احاطه شده است که به آن Alveolar Process گفته می‌شود.
آلوِئولار پروسِس پیش از اینکه استخوانی سخت و سفت باشد، استخوانی است که ماهیت اسفنجی و متخلخل دارد.
وقتی دندان کشیده شود به حفره استخوانی ایجاد شده، Bony Sock یا Alveolus گفته می‌شود.
+تاج آناتومیکی (Anatomical-Crown)
قسمتی از دندان که توسط مینا پوشیده شده است و تا C.E.J ادامه پیدا می‌کند.
به قسمتی از ریشه که با سِمان Cementum پوشیده شده است گفته می‌شود.
آن قسمت از ریشه که در دهان قابل رویت نیست و مانند تاج کلینیکی می تواند نسبت به ریشه آناتومیکی تغییراتی از نظر اندازه داشته باشد.
مینا یک بافت سخت آهکی شده‌ای است که عاج تاج دندان را می‌پوشاند. از لحاظ بافت شناسی بافت مینا ترکیبی از میله‌ها و منشورهایی است که عمود بر سطح عاج قرار گرفته‌اند. سخت ترین بافت زنده بدن انسان محسوب می شود اما بسیار شکننده است. شامل ۹۷% ماده غیر آلی و ۳% ماده عالی است.
عاج بافتی سخت و استخوانی است که حجم اصلی تاج و ریشه را تشکیل می‌دهد. در داخل خود حفره پالپ (Pulp-Cavity) را محصور می سازد. در ساختمان عاج تقریباً ۳۰% ماده آلی و ۷۰% ماده غیر آلی مشاهده می‌شود.
سمنتوم لایه‌ای نازک سخت و استخوانی است. یکی از وظایف سِمِنتوم اتصال ریشه دندان به بافت‌های احاطه کننده اطراف دندان است.
بافت نرمی است که حفره داخل دندان را پر می‌کند و شامل عروق و اعصاب است.
به تمام حفره داخل دندان، حفره پالپ گفته می‌شود. این حفره در تاج دندان کمی پهن‌تر و در ریشه یا ریشه‌های دندان به‌صورت کانال باریک در امتداد ریشه قرار گرفته است. به قسمتی از این اتاقک یا فضای خالی که در تاج قرار گرفته است اتاقک پالپ (Pulp-Chamber) و به قسمتی که در ریشه قرار دارد کانال پالپ (Pulp-Canal) گفته می‌شود. عروق و اعصابی که در حفره پالپ قرار دارد از منفذی در انتهای ریشه به نام آپیکال فورامِن (Apical-Foramen) از سمت استخوان وارد دندان می‌شوند.
خط کاملا مشخصی است در سطح خارجی دندان و درست در حد فاصل مینا و سِمان که به آن C.E.J یا سمنتوم انامل جانکشن نیز گفته می‌شود. به این ترتیب خط طوق، تاج آناتومیکی و ریشه آناتومیکی را از هم جدا می‌کند.
محل اتصال عاج و مینا در تاج آناتومیکی است.
رشته‌های فیبری است که سِمان را به استخوان آلوئل متصل می‌کند.
در این مقاله به شرح اجزای تشکیل دهنده دندان پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید واقع شده باشد.
